Günümüzde teknolojik gelişmelerin yaşanması ile birlikte sağlık sektöründe de önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu gelişmeler dahilinde insan vücudundan alınan sıvılar ya da salgılar sayesinde hastalıkların kolayca teşhis edilmesi, uygun tedavi planlarının hazırlanması ve genel sağlık durumunun iyileştirilmesi gibi çok sayıda avantaj elde edilmiştir. Bu işlemlerin gerçekleşebilmesi için özel cihazlar ve donanımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Tüm bu ekipmanların yer aldığı ve analizlerin yapıldığı ortamlar ise sağlık laboratuvarı olarak adlandırılmaktadır.

İş Güvenliği ve Sağlığı Yönetmeliği maddeleri gereği, tüm personellerin görevlerine başlamadan öncesine işe giriş sağlık raporu almaları zorunlu bir uygulama haline gelmiştir. Bu uygulamalar dahilinde ise kişilerin görevleri sırasında maruz kalacakları koşullara uygunlukları değerlendirilmektedir. Bu sayede mesleki hastalıkların ya da iş kazalarının yaşanmasına yönelik risk oranlarını minimum seviyeye indirgemek mümkün hale gelmektedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından zorunlu tutulan sağlık raporlarının alınabilmesi için kişilere uygulanması gereken bazı mecburi muayeneler, tetkikler ve aşılar bulunmaktadır. Bu işlemlerin ise kısaca şu şekilde sıralanması mümkündür:

• Verem ve tüberküloz gibi hastalıkların teşhis edilmesi için gerekli olan PA akciğer grafileri,
• İşitme kayıplarının teşhis edilebilmesi için uygulanan Odyo işitme testleri,
• Akciğer fonksiyonlarının ölçülmesi ile KOAH, nefes darlığı, astım ve benzeri hastalıkların teşhis edilebilmesi için uygulanan solunum fonksiyon testleri,
• Anemi, lösemi ve kanda enfeksiyon oluşumu gibi sorunların teşhisi için gereken tam kan sayımı tetkikleri,
• Lökosit başta olmak üzere kanda bulunan değerleri inceleyerek genel sağlık durumunun belirlenmesi için gereken hemogram kan tetkikleri,
• Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabetin teşhis edilmesi ve risk değerlendirmelerinin yapılabilmesi için gereken açlık kan şekeri tahlili,
• Kalp fonksiyonları ve ritminin değerlendirilebilmesi için uygulanan EKG çekimi,
• Katarakt, renk körlüğü ya da görme bozukluğu gibi durumların saptanması için ihtiyaç duyulan göz muayeneleri,
• Vücutta bulaşıcı bakterilerin üreyip üremediklerini tespit etmek için gaita, boğaz ve burundan kültür alınması ile uygulanan portör muayeneleri,
• Ölümcül Clostridium tetani bakterisinden korunabilmek için gereken tetanoz aşısının yaptırılması,
• Acil durumlar karşısında yapılacak olan müdahalelere karşı kişilerin kan grupları, alerjileri, geçirmiş oldukları hastalıkları, duyarlılık gösterdikleri maddeler ve benzeri detayları içeren hasta öyküsünün alınması,
• Genel sağlık durumunun değerlendirilebilmesi için uygulanan refleks kontrolü ve benzeri fiziki muayeneler,
• Böbrek fonksiyonları, sağlığı ve diğer sistemik hastalıkların teşhis edilebilmesi için uygulanan idrar tahlilleri,
• Kişilerin alkol, ilaç ve uyuşturucu madde bağımlılıklarının olup olmadığını tespit edebilmek için gereken kan analizlerinin yapılması,
• Kişilerin psikolojik durumlarını gözlemlemek için çeşitli soruların yöneltilmesi,
• Denge problemleri ve iç kulak hastalıklarının teşhis edilebilmesi için düz bir hatta yürümenin istenmesi gibi işlemleri kapsamaktadır.

İlgili sağlık raporlarını almak için gereken muayene ve aşı işlemleri, klinik ortamlarda gerçekleştirilebilmektedir. Ancak kişilerden alınan numunelerin incelenebilmesi ve analiz edilebilmesi için yeterli donanıma sahip olan sağlık laboratuvarlarının bulunması gerekmektedir. Bu sayede numunelerin sonuçları dahilinde uygun kararların verilmesi ve raporların hazırlanması mümkün olmaktadır.

Sağlık Laboratuvarı Ne İşe Yarar?​

30 Haziran 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6331 sayılı iş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu dahilinde tüm işletme personelleri, işe giriş sağlık raporu ve periyodik sağlık raporu sahibi olmakla yükümlüdür. Bu raporlar, kişilerin genel sağlık durumlarının değerlendirilmesi ve meslek hastalıklarına yakalanma risklerinin önlenmesi amacıyla hazırlanmaktadır. Aynı zamanda personellerinin göreve uygunluklarına da bu raporlar sonucunda karar verilmektedir. Mevcut görev tanımlarını yerine getirmek için uygun sağlık şartlarına sahip olmayan kişiler içinse görev değişimi prosedürleri uygulanmakta ve sağlık durumlarını koruyabilecekleri departmanlara yönlendirmeleri sağlanmaktadır.

Tüm işletme personellerinin sağlıklarını takip etmek ve koruyabilmek, İSG Yönetmeliği dahilinde mecburi kılınan sağlık değerlendirmelerinin yapılması sayesinde mümkün olmaktadır. İşe giriş öncesinde yapılan muayeneler, tetkikler ve aşı uygulamaları sayesinde görev sırasında maruz kalınacak risk faktörlerinin doğru şekilde tespit edilmesi mümkündür. Bu sayede riskler henüz meydana gelmeden öncesinde önlenebilmektedir. Aynı zamanda çalışma koşullarının sağlıklı hale getirilmesi de bu raporlar sonucunda kaydedilen gelişmeler arasında yer almaktadır.

Zorunlu sağlık uygulamalarının yerine getirilebilmesi amacıyla yapılan tetkikler için kişilerden boğaz kültürü, burun sürüntüsü, kan, idrar ve gaita gibi numunelerin alınması gerekmektedir. Bu numunelerin doğru şekilde incelenmesi, analiz edilmesi ve değerlendirilmesi ise yalnızca sağlık laboratuvarı ortamlarında mümkün olmaktadır. Bu nedenle sağlık laboratuvarları, kişilerin sağlıklarını korumak, gerekli önlemleri almak ve tedavileri sağlamak gibi süreçlerin tümü için en önemli unsurlar arasında yer almaktadır.

Sağlık Laboratuvarı Neleri Kapsar?

Sağlık laboratuvarları, kişilerden alınan sıvılar ve numunelerin analiz edilebilmesi amacıyla özel olarak donatılmış çalışma ortamlarıdır. Analiz sonuçlarının doğru olması için, numunelerin uygun şartlarda muhafaza edilmeleri gerekmektedir. Aksi halde alınan numuneler biyolojik süreçler nedeniyle bozulma göstermekte ve incelenmesi mümkün olmamaktadır. Sağlık laboratuvarlarının kapsamlarını ve bulunması gereken donanımları ise kısaca şu şekilde sıralamak mümkündür:

• 1) Akciğer Grafisi
• 2) Tam Kan Sayımı (Hemogram)
• 3) Elektrokardiyografi (EKG)
• 4) İşitme Testi (Odyometri)
• 5) Solunum Fonksiyon Testi
• 6) Göz Muayenesi
• 7) Kan Grubu Tayini
• 8) Açlık / Tokluk Kan Şekeri
• 9) Tetanos Aşısı
• 10) ALT – AST
• 11) Üre – Kreatinin
• 12) CRP
• 13) Sedimantasyon
• 14) HbsAg
• 15) Anti HBS
• 16) Anti HIV
• 17) Anti HCV
• 18) Portör Muayenesi
• 19) PCR Testi
• 20) Tetanos Aşısı

Sağlık laboratuvarlarında bulunan tüm cihazlar ve malzemeler, kişilerden alınan numunelerin incelenmesi için farklı görevlere sahiptir. Bu nedenle tam donanımlı bir laboratuvar ortamına sahip olunmadığı sürece doğru sonuçlara ulaşmak mümkün olmamaktadır.

Sağlık Laboratuvarı Sağlamış Olduğu Yararlar

Sağlık laboratuvarı hizmetleri, kişilerden kolayca alınan numunelerin incelenmesi ve bu sayede genel sağlık durumlarının teşhis edilebilmesi avantajı sunmaktadır. Özel donanımlı cihazlara ve kapsamlı çalışma kurallarına sahip olan laboratuvar ortamları, sağlık alanlarında sürdürülen hizmetlerin en önemli unsurları arasında yer almaktadır. Çünkü bu laboratuvarlarda yapılan hatalar, yanlış teşhis ve tedavilerin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Sağlık laboratuvarları, patojenler başta olmak üzere tüm biyolojik etmenlerin güvenli bir ortamda analiz edilmesi imkanını sağlamaktadır. Kullanılan koruyucu ekipmanlar ve özel cihazlar, bu etmenlerin topluma yayılmasını önleyecek şekilde hazırlanmaktadır. Bu sayede hastalık unsurlarının güvenli bir şekilde analiz edilebilmesi mümkün olmaktadır. Bu durum, özellikle bulaşıcı hastalıklar ve salgınlar karşısında oldukça etkili bir çözüm önerisi olarak kabul edilmektedir.

Sağlık laboratuvarı hizmetleri, genel sağlık durumunun ve sağlık sorunlarının en kısa sürede teşhis edilmesini sağlamaktadır. Bu sayede kişiler, kolayca uygulanabilir testler ile erken teşhis ve tedavi imkanlarından yararlanabilmektedir. Tüm bu avantajlardan yararlanmak ise donanımlı ve uygun koşulları sunan sağlık laboratuvarı hizmetleri ile mümkün hale gelmektedir.

Sağlık Laboratuvarı Amacı Nedir?​

Sağlık laboratuvarı, hastalık yapıcı unsurların analiz edildiği ve genel sağlık durumlarının incelenebildiği özel çalışma alanlarıdır. Laboratuvarlar, insan vücudundan alınan sıvılar ve diğer numunelerin özel ekipmanlar sayesinde incelenmesine imkan tanımaktadır. Bu sayede patojenlerin gözle görülmesi, davranışlarının incelenebilmesi, direnç gösterdiği maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması gibi adımlar mümkün hale gelmektedir.

Sağlık laboratuvarları, hastalardan elde edilen numunelerin en kısa sürede ve en doğru şekilde değerlendirilebilmelerini sağlama amacı taşımaktadır. Böylece erken teşhis ve tedavi imkanlarından yararlanarak genel sağlık durumunu iyileştirmek mümkün olmaktadır.