Günümüzde en sık karşılaşılan afetler arasında yer alan yangınlar, ısı ve oksijenin birleşmesi nedeniyle maddelerin alev alma reaksiyonu göstermeleri sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu alevlerin kontrol altına alınamaması sonucunda ise ciddi yanık vakalarının oluşması, kalıcı doku deformasyonlarının görülmesi ve ölüm vakalarıyla karşılaşılması gibi hayati riskler meydana gelebilmektedir. Bu nedenle yangın eğitimi alınması ve tüm süreçlerde yapılması gerekenler hakkında bilgi alınması büyük bir önem taşımaktadır.

Günümüzde ticari faaliyet sürdüren tüm işletmeler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan kriterler dahilinde risk gruplarına ayrılmaktadır. Bu kapsamda çok tehlikeli risk grubunda bulunan işletmeler, tehlikeli risk grubunda bulunan işletmeler ve az tehlikeli risk grubunda bulunan işletmeler olmak üzere 3 temel sınıflandırma yapılmaktadır. Risk grupları ise hizmet verilen sektöre, çalışma koşullarına ve maruziyet faktörlerine bağlı olarak belirlenmektedir.

2003 senesinde yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği dahilinde belirtilen maddeler gereği;

• İşletme büyüklüğü,
• Kullanılan malzeme ve hammadde özellikleri,
• İşletmelerde bulunan özel tehlike unsurları,
• Tahliye çıkışları ve alanları,
• İlk yardım uygulama koşulları gibi faktörlere uygun olacak sayıda yangın güvenlik görevlisi bulunmak zorundadır.

İSG Yönetmeliği, yangına doğru şekilde müdahale edilmesi, güvenliğin sağlanması, can ve mal kayıplarının minimum seviyeye indirgenmesi gibi amaçları kapsamaktadır. Bu sayede bilinçsiz müdahalelerin yapılmasını önlemek ve en az düzeyde zararla yangını kontrol altına almak mümkün hale gelmektedir.

Yangın Eğitimi Neleri Kapsar?

Yangın eğitimi uygulamaları, temelde teorik ve pratik olmak üzere iki farklı şekilde verilmektedir. Teorik eğitimler; yangının tanımı, sebepleri, sınıfları, önlenmesi, tehlikeleri, doğru müdahale yöntemleri gibi konuları ele almaktadır. Aynı zamanda eğitim sırasında yanma bilgisi, yangın alanında uygulanması gereken davranışlar, güvenli tahliye bilgileri, söndürme maddeleri ve kullanımları gibi bilgileri de aktarmaktadır. Yangın eğitiminin kapsamını ise kısaca şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Afet öncesi risk faktörlerinin belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması,
• Acil durumlar karşısında uygulanması gereken yönetim planının hazırlanması,
• Afet sırasında tahliyenin güvenli şekilde gerçekleştirilmesi için dikkat edilmesi gereken bilgilerin aktarılması,
• Arama- kurtarma ekipleri ile koordine bir şekilde çalışmak için gereken bilgilerin verilmesi,
• Operasyon aşamalarını doğru şekilde yürütmek için gereken adımların açıklanması,
• Afet sonrası yapılması gereken kontroller ve uygulamalar hakkında bilinçlendirme çalışmalarının uygulanması,
• Tüm işletme personellerinin yangına karşı yapmaları gereken hazırlıkların planlanması,
• Yangın müdahale ekipmanları ve kullanım şekilleri hakkında bilgilerin aktarılmasıdır.

Yangın eğitimi uygulamalarını yalnızca teorik bilgi edinerek hayata geçirmek mümkün değildir. Bu nedenle teorik derslerin ardından yangın güvenliği ekiplerine pratik uygulamalar da yaptırılmaktadır. Bu eğitimler sırasında kontrollü bir yangın başlatılmakta ve söndürme pratiği yapılması istenmektedir. Aynı zamanda hazırlanan tatbikatlar ile güvenlik tedbirlerinin planlanması ve tahliye koşullarının uygulamaya geçirilmesi de mümkün olmaktadır. Bu sayede ekipler, afet sırasında yapacakları uygulamalar hakkında pratik yapma imkanına sahip olmaktadır.

Yangın Eğitimi Sağlamış Olduğu Yararlar

Günümüzde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği dahilinde alınması zorunlu olan yangın eğitimi, hayati değere sahip bir uygulamadır. Bu nedenle işletmelerin ölçeklerine, personel sayılarına ve risk değeri sınıflandırmalarındaki yerlerine bağlı olarak farklı yaptırımlar uygulanmaktadır. Bu yaptırımların başında ise yeterli kişi sayısından oluşan yangın güvenliği ekiplerinin oluşturulmasıdır.

Kanunlar gereği işletmeler, yangın güvenliği ekibi üyelerinin her sene 1 kez olmak üzere yangın eğitimi almalarını mecburi kılmaktadır. Bu eğitimler sayesinde ise hem cal hem de mal kaybı oranlarında büyük bir düşüş sağlanması mümkün olmaktadır. Yangın eğitimi uygulamaları, afete yol açması muhtemel olan risklerin belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması açısından önemli bir yere sahiptir. Bu sayede afetlerin yaşanmadan öncesinde önlenmesi mümkün hale gelmektedir.

Yangın eğitimi almış olan personeller, itfaiye görevlileri ve diğer yetkililer gelene kadar doğru söndürme tekniklerini uygulama yetkisine sahiptir. Aynı zamanda alınan eğitim kapsamında bu teknikler, teorik ve pratik dersler eşliğinde öğretilmektedir. Bu sayede yangının büyümesini önlemek ve kontrol altına alınmasını sağlamak mümkün olmaktadır.

Yangın eğitimi alan personeller, yangın sebepleri ve türleri hakkında gerekli bilgi donanımına sahiptir. Bu sayede en uygun söndürme araçlarının seçilmesi ve yangın alanında koordinasyonun sağlanması gibi adımları hayata geçirebilmektedir. Aynı zamanda büyük çaplı yangınlar karşısında acil müdahale ekiplerinin oluşturulması, güvenli tahliyenin sağlanması, önceliklerin belirlenmesi ve afet toplanma bölgesinde yapılması gerekenlerin planlanması gibi sorumlulukları da yerine getirebilmektedir.

Yangın Eğitimi Amacı Nedir?

Yangın, birçok farklı sebebe bağlı olarak aniden ortaya çıkabilen ve türüne göre çok hızlı şekilde yayılım gösterebilen bir afet türüdür. Aynı zamanda yanlış müdahalelerin yapılması sonucunda alevin beslenmesi ve yangının daha geniş alanlara yayılması kaçınılmaz bir durumdur. Bu durumu önlemek, güvenliği sağlamak ve yangını kontrol altına almak ise yangın güvenliği ekiplerinin sorumluluğudur.

Yaşanan tüm yangın vakaları karşısında müdahale yetkisi, itfaiye görevlilerine aittir. Ancak görevlilerin olay yerine gelmeleri ve gerekli müdahaleleri sağlamaları için belirli bir zaman gerekmektedir. Bu zaman süreci içerisinde ise yangının çok daha geniş alanları etkisi altına alması ve ortaya çıkan kayıp tablolarının istenmeyen şekilde artması gibi dezavantajlar meydana gelebilmektedir. Bu nedenle yangın başlangıcı anında müdahale edilmesi, yaşanması muhtemel olan zararların minimum seviyeye indirgenmesi hedeflenmektedir. Bu durum ise yalnızca yangın eğitimi almış olan kişilerin müdahaleleri ile mümkün olabilmektedir.

Yangın eğitimi programlarının temel amacı, itfaiye görevlilerinin müdahalesine kadar geçen süre içerisinde güvenli tahliyenin sağlanması, afet toplanma alanında yapılması gerekenlerin planlanması, yangında kurtarılması gereken öncelik etiketli nesnelerin korunması, doğru söndürme araçları ile tekniklerinin uygulanmasıdır. Bunun için işletme tarafından görevlendirilen ekip üyeleri her sene düzenli olarak yangın eğitimi almakta ve sertifikaları sayesinde müdahale etme yetkisi kazanmaktadır.